Polipropilen mata näme: häsiýetleri, nädip ýasalandygy we nirede

Polipropilen mata näme: häsiýetleri, nädip ýasalandygy we nirede

Sewport goldaw topary tarapyndan • 2022-nji ýylyň 25-nji maýy

Polipropilen mata näme?

Polipropilen mata termoplastiki polimer polipropilenden alnan islendik dokma önümini suratlandyrmak üçin ulanylýan termin. Plastmassanyň bu görnüşi poliolefin toparynyň bir bölegidir we polýar däl we bölekleýin kristaldyr. Polietileniň gapdalynda polipropilen dünýäde iň köp öndürilýän ikinji plastmassa bolup, dokma önümçiliginden has köp gaplamakda, samanda we beýleki sarp ediş we senagat önümlerinde ulanylýar.

Plastmassanyň bu görnüşi ilkibaşda Amerikanyň “Phillips Petroleum” korporasiýasy tarapyndan 1951-nji ýylda işlenip düzüldi. Himiýaçylar Robert Banks we J.Pol Hogan propilden benzin almaga synanyşýardylar we tötänleýin polipropilen döretdiler. Bu synag şowsuz hasaplanylsa-da, bu täze birleşmäniň köp programmalarda polietilen bilen deňeşdirip boljakdygyna tiz göz ýetirildi.

Şeýle-de bolsa, 1957-nji ýyla çenli polipropilen köpçülikleýin önümçilige laýyk bir madda öwrüldi. 1954-nji ýylda italýan himigi Giulio Natta we nemes kärdeşi bu maddany izotaktiki polime öwürmegi başardylar we Italiýanyň Montecatini korporasiýasy bu maddany täjirçilik we sarp edijiler üçin çalt öndürip başlady.

Polipropilen ilkibaşda “Moplen” ady bilen satylypdy we bu at henizem “LyondellBasell” korporasiýasynyň hasaba alnan söwda belligi bolup durýar. Şeýle-de bolsa, gysgaça polipropilen ýa-da “polipro” diýilýän bu maddany tapmak has ýygy duş gelýär.

Kepderi çal reňkli polipropilen matadan örtükli palta we oturgyç

Polipropileniň ulanylmagy sarp edijileriň we senagat önümleriniň köpüsinde has meşhur bolansoň, bu görnüşli plastmassanyň dokma hökmünde potensialyny görkezýändigi kem-kemden ýüze çykaryldy. Polipropilen mata dokalmadyk dokma bolup, dokalmagyň egrilen zerurlygy bolmazdan gönüden-göni materialdan ýasalýandygyny aňladýar. Polipropileniň mata hökmünde esasy peýdasy, onuň çyglylygy geçirmek ukybydyr; bu dokma hiç hili çyglylygy siňdirip bilmeýär we tersine, polipropilen matadan çyglylyk tutuşlygyna geçýär.

Bu aýratynlyk, polipropilen eşik geýeniňizde çykýan çyglylygy çyglylygy saklaýan eşik bilen deňeşdirilende has çalt bugarmaga mümkinçilik berýär. Şonuň üçin bu mata derä ýakyn geýilýän dokma önümlerinde meşhurdyr. Şeýle-de bolsa, polipro içki eşikler üçin ulanylanda bedeniň yslaryny siňdirmäge we saklamaga meýilli, şeýle hem has pes temperaturada ereýär. Eredilen polipro mata çynlakaý ýanmalara sebäp bolup biler we bu mesele bu matany ýokary temperaturada ýuwup bolmaýar.

Polipropilen mata bar bolan iň ýeňil sintetiki süýümlerden biridir we kislotalaryň we aşgarlaryň köpüsine ajaýyp çydamlydyr. Mundan başga-da, bu maddanyň ýylylyk geçirijiligi sintetiki süýümleriň köpüsinden pesdir, bu bolsa sowuk howa eşikleri üçin amatlydygyny aňladýar.

Bej we ak sebet dokalan polipropilen mebel mata

Mundan başga-da, bu mata aşgazana ýokary çydamly, mör-möjeklere we beýleki zyýan berijilere-de garşy durýar. Görnükli termoplastiki häsiýetleri sebäpli polipro plastmassany dürli görnüşlere we görnüşlere öwürmek aňsat we eremek arkaly özgerdilip bilner. Bu plastmassa, stresiň ýarylmagyna-da duçar bolmaýar.

Şeýle-de bolsa, polipro öndürilenden soň boýamak kyn, bu matany dürli dokumalara öwürmek hem kyn. Bu mata UV zeperlenmesine sezewar bolup, lateks ýa-da epoksi bilen gowy ýapyşmaýar. Beýleki sintetiki dokma önümleri ýaly polipropilen mata hem daşky gurşawa ep-esli ýaramaz täsir edýär.

Polipropilen mata nähili ýasalýar?

Plastmassanyň köp görnüşi ýaly, polipro nebit ýagy ýaly uglewodorod ýangyjyndan emele gelýän maddalardan ýasalýar. Ilki bilen monomer propilen çig nebitden gaz görnüşinde alynýar we bu monomer polimer polipropilenini döretmek üçin zynjyrly ösüş polimerizasiýasy diýlip atlandyrylýar.

Köp mukdarda propilen monomerleri birleşdirilenden soň gaty plastmassa materialy emele gelýär. Ulanylýan dokma öndürmek üçin polipropilen rezinleri dürli plastifikatorlar, stabilizatorlar we doldurgyçlar bilen garyşdyrmaly. Bu goşundylar eredilen poliproga girizilýär we islenýän madda gazanylandan soň, bu plastmassanyň kerpiçlere ýa-da bölejiklere sowamagyna rugsat berilip bilner.

Soňra bu bölejikler ýa-da kerpiçler dokma fabrigine geçirilýär we gaýtadan işlenýär. Köplenç bu polipropilen soň listlere emele gelýär ýa-da galyplarda sowamagyna rugsat berilýär. Sahypalar döredilse, bu inçe süýümler gerekli şekilde kesilýär we tikilýär ýa-da egin-eşik ýa-da perde ýasamak üçin ýelimlenýär. Egin-eşik däl önümlere polipropilen emele getirmek üçin dürli önümçilik usullary ulanylýar.

Polipropilen mata nähili ulanylýar?

Polipro mata, çyglylygy geçirmek isleýän eşik programmalarynda köplenç ulanylýar. Mysal üçin, bu görnüşli plastmassa, köplenç deri bilen göni aragatnaşyk saklaýan perdeleriň bölekleri bolan çagalar üçin ýokarky listleri ýasamak üçin ulanylýar. Bu aşgazan komponenti üçin polipropilen ulanmak bilen, çyglylygyň çaganyň derisi bilen galmazlygy kepillendirilýär, bu bolsa dökülmeleriň döremek ähtimallygyny peseldýär.

Dokalmadyk matanyň çyglylygy geçiriji häsiýetleri ony sowuk howa enjamlary üçin meşhur dokma görnüşine öwürdi. Mysal üçin, bu sintetik ABŞ goşunynyň giňeldilen sowuk howa geýim ulgamynyň (ECWCS) birinji neslinde ulanylan içki eşikleri we aşaky eşikleri ýasamak üçin ulanyldy. Bu matadan tikilen egin-eşikleriň sowuk howa şertlerinde esgerleriň rahatlygyny ýokarlandyrandygy, ýöne polipro matalar bilen baglanyşykly kynçylyklar Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň goşunynyň II nesli we III nesli ECWCS ulgamlary üçin poliester dokma önümleriniň soňky nesline geçmegine sebäp boldy.

Käbir hadysalarda sport eşikleri ýasamak üçin polipropilen matalar hem ulanylyp bilner, ýöne bu görnüşli plastmassa bilen baglanyşykly birnäçe mesele poliesteriň täze wersiýalaryny bu programma üçin has meşhur etdi. Bu matanyň çyglylygy geçiriji häsiýetleri sport eşikleri üçin gaty islenýän bolsa-da, bu matany gyzgyn suw bilen ýuwup bilmezlik, polipropilen sport eşiklerinden yslary aýyrmagy kynlaşdyrýar. Mundan başga-da, bu dokma önümleriniň UV zeperlenmegine sezewar bolmagy, islendik daşky eşik üçin ýaramaz saýlawy edýär.

Egin-eşik dünýäsinden başga-da, müňlerçe dürli programmalarda polipropilen plastmassa ulanylýar. Bu maddanyň iň meşhur ulanylyşynyň biri sypal içmekdir; samanlar ilki kagyzdan ýasalan bolsa, polipropilen indi bu programma üçin ileri tutulýan materialdyr. Bu plastmassa arkan, iýmit bellikleri, iýmit gaplamak, äýnek we dürli görnüşli halta ýasamak üçin hem ulanylýar.

Polipropilen mata nirede öndürilýär?

Hytaý häzirki wagtda polipropilen önümlerini iň köp eksport edýän ýurtdyr. 2016-njy ýylda bu ýurtdaky zawodlar 5,9 milliard dollar bahasy bolan polipro plastmassany öndürdi we bu traýektoriýanyň ýakyn geljekde durnukly bolmagyna garaşylýar.

Bu maddanyň köp bölegi Germaniýada hem öndürilýär; bu ýurt 2016-njy ýylda takmynan 2,5 milliard dollarlyk polipropilen öndürdi we Italiýa, Fransiýa, Meksika we Belgiýa hem bu maddany öndürijilerdir. 2016-njy ýylda ABŞ polipro önümlerinden 1,1 milliard dollar öndürdi.

Halkara polipropilen önümçilik pudagynda iň uly oýunçy LyondellBasell. Bu kompaniýa Gollandiýada ýerleşýär we Hýustonda we Londonda iş bazalary bar.

Bu pudakda Pekinde ýerleşýän “Sinopec Group” we Pekinde ýerleşýän “PetroChina Group” bar. Bu maddany öndürýän ilkinji 10 öndüriji, dünýädäki polipropilen önümçiliginiň 55 göterimini emele getirýär.

Polipropilen bütin dünýäde matalara gaýtadan işlenýär. Taýýar polipro matalaryň iň uly öndürijisi Hytaýdyr we bu dokma görnüşi Hindistanda, Päkistanda, Indoneziýada we başga-da birnäçe ýurtda egin-eşiklere we beýleki matalara tikilýär.

Polipropilen matanyň bahasy näçe?

Kedr ýokarlandyrylan düşegiň içinde oturdylan polipropilen matalar

Polipro iň köp öndürilen plastmassa görnüşleriniň biri bolansoň, umuman alanyňda gaty arzan. Dürli plastmassa bazaryny almak üçin dürli iri zawodlaryň köpüsi biri-biri bilen bäsleşýär we bu bäsdeşlik bahalaryň arzanlamagyna sebäp bolýar.

Şeýle-de bolsa, polipropilen mata birneme gymmat bolup biler. Bahanyň ýokarlanmagynyň esasy sebäbi islegiň bolmazlygy; termiki içki eşikleri ýygy-ýygydan ýasamak üçin ulanylýan polipropilen matalar, poliester öndürmekde soňky gazananlar bu matany köplenç köneldi. Şonuň üçin matanyň bu görnüşi poliester ýaly meňzeş sintetiki matalara garanyňda dokma öndürijilerine has köp çykdajy edýär we bu ýokarlanan çykdajy adatça ahyrky sarp edijä geçirilýär.

Şeýle-de bolsa, bu ýokarlanan çykdajylaryň diňe eşikde öndürilmegi üçin niýetlenen polipropilen mata degişlidigini aýdyňlaşdyrmak möhümdir. Egin-eşik üçin laýyk däl polipropilen matalaryň dürli görnüşleri birneme arzan bahadan satylýar we olar umuman arzan. Bu matalar dürli dürli reňklerde we dokumalarda bolýar.

Polipropilen matalaryň dürli görnüşleri bar?

Bu materialyň häsiýetlerini üýtgetmek üçin suwuk ýagdaýynda poliproga dürli goşundylar goşup bolýar. Mundan başga-da, bu plastmassanyň iki esasy görnüşi bar:

• Gomopolimer polipropilen: Polipro plastmassa hiç hili goşundylar bolmazdan asyl ýagdaýynda gomopolimer hasaplanýar. Polipro plastmassanyň bu görnüşi, adatça, mata üçin gowy material hasaplanmaýar.

• Kopolimer polipropilen: Polipropilen matalaryň köp görnüşi kopolimerdir. Polipro plastmassanyň bu görnüşi, blok kopolimer polipropilen we tötänleýin kopolimer polipropilen ýaly böleklere bölünýär. Bu plastmassanyň blok görnüşindäki bilelikde monomer birlikleri adaty inedördül nagyşlarda ýerleşdirilýär, ýöne tötänleýin görnüşdäki bilelikde monomer birlikleri birneme tötänleýin nagyşlarda ýerleşdirilýär. Blok ýa-da tötänleýin polipropilen matalar üçin amatly, ýöne blok polipro plastmassa has köp ulanylýar.